Aktualności

Formy współpracy jednostek samorządu terytorialnego w Polsce (cz.1). Porozumienia międzygminne

Rozpoczynamy cykl artykułów omawiających formy współpracy jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. Zachęcamy do lektury.

 Porozumienia międzygminne

Instytucja porozumienia międzygminnego została uregulowana w art. 74 ustawy z dnia 5 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Porozumienia międzygminne mogą tworzyć gminy. W wyroku WSA w Gliwicach z dnia 11 kwietnia 2008 r. II SA/Gl 174/08 LexPolonica nr 1991331 wskazano, że „przepis art. 19 ust. 4 ustawy o drogach publicznych nie stanowi samodzielnej i odrębnej podstawy do podejmowania uchwały przez organy stanowiące jednostkę samorządu terytorialnego. Podejmowanie uchwał w przedmiocie przejęcia bądź przekazania zadań, uregulowane jest bowiem w przepisach ustrojowych i może się odbywać jedynie na zasadach tam uregulowanych. Skoro przepis art. 74 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, stanowi wyłącznie o możliwości przekazywania zadań własnych innej gminie, rada takiej jednostki nie jest władna powierzyć zadań własnych w trybie porozumienia powiatowi, który nie jest władny przejąć zadań własnych gminy".

Na mocy porozumienia nie powstaje nowa struktura organizacyjna - gmina przejmująca wykonuje zadania publiczne przy pomocy własnych organów i jednostek organizacyjnych. Z uwagi na możliwość zastosowania porozumień raczej w prostych sytuacjach jest to forma dedykowana dla maksymalnie kilku gmin.

Gmina wykonująca zadania w zakresie porozumienia przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin. Treść porozumienia powinna jednoznacznie wskazywać moment przejęcia określonych praw i obowiązków. Moment ten nie może być określony w sposób nieprecyzyjny bądź uzależniony od niekonkretnych zdarzeń. Warunkiem formalnym przystąpienia gminy do porozumienia jest wyrażenie na to zgody przez radę danej gminy w formie uchwały. Porozumienia nie są umowami cywilnoprawnymi. Przykładowo w wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 31 maja 2011 r. III Ca 1365/2010 LexPolonica nr 3928121 wskazano, że „porozumienie stanowi przykład umowy publicznoprawnej, ponieważ jego treść kształtowana jest swobodnie przez strony porozumienia, jak również zawiera regulację przekazania przez jedną ze stron na rzecz drugiej, określonych zadań publicznych, które jednocześnie przenoszą kompetencje do realizacji tych zadań".

Gmina przekazująca obowiązana jest nadal finansować zadanie, niemniej jednak to gmina przejmująca dysponuje środkami. Warto pamiętać o zasadach odpowiedzialności. Zgodnie z art. 417 §2 kodeksu cywilnego jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.

Przykłady porozumień międzygminnych w Polsce:

• Porozumienie międzygminne w sprawie powierzenia Gminie Opole budowy kanalizacji sanitarnych i stacji pomp, ich utrzymania i eksploatacji oraz zbiorowego odprowadzania ścieków komunalnych
• Porozumienie międzygminne zawarte pomiędzy Gminą Bytów, a Gminą Przodkowo w celu realizacji zadań własnych gmin w zakresie zbierania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, jak również dołożenia wszelkich starań w zakresie ochrony środowiska naturalnego
• Porozumienie Miasta Ząbki z Miastem Stołecznym Warszawa w kwestii lokalnego transport zbiorowego.