Aktualności

Porozumienia w zakresie utrzymania dróg. Kto może i z kim

Z mocy art. 12 pkt 8a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym do wyłącznej właściwości rady powiatu należy podejmowanie uchwał w sprawie przejęcia zadań z zakresu administracji rządowej oraz w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych, o których mowa w art. 5.

Z kolei zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy, powiat może zawierać z organami administracji rządowej porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych z zakresu administracji rządowej, zaś na podstawie ust. 2 tego przepisu powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzania prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego, a także z województwem, na którego obszarze znajduje się terytorium powiatu.

Wreszcie, z mocy art. 8 ust. 2 i 2a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, gmina może wykonywać zadania z zakresu administracji rządowej na zasadzie porozumienia z organami tej administracji, zaś zadania z zakresu właściwości powiatu oraz zadania z zakresu właściwości województwa, gmina może wykonywać na zasadzie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego. Podejmowanie uchwał w sprawie przejęcia zadań, o których mowa w art. 8 ust. 2 i 2a, należy do wyłącznej właściwości rady gminy.

Nadto, gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne w sprawie powierzenia jednej z nich określonych przez nie zadań publicznych (art. 74 ust. 1 ustawy), a wreszcie wykonywanie zadań publicznych może być realizowane w drodze współdziałania między jednostkami samorządu terytorialnego (art. 10 ust. 1 ustawy).

11 kwietnia 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny (II SA/Gl 174/08) rozpatrywał sprawę w której organ nadzoru zakwestionował częściowo uchwałę, Rady Powiatu W. w sprawie przejęcia od Miasta P. zadania w zakresie zimowego utrzymania dróg gminnych na zasadach i w zakresie określonym w porozumieniu zawartym pomiędzy Zarządem tego Powiatu a Burmistrzem Miasta P., czyli zarządcami tych dróg w rozumieniu art. 19 ust. 1 i 2 ustawy o drogach publicznych.

Do zarządcy drogi należy zaś w szczególności utrzymanie nawierzchni drogi (art. 20 pkt 4 tej ustawy). Zarządzanie drogami publicznymi może być przekazywane między zarządcami w trybie porozumienia, regulującego w szczególności wzajemne rozliczenia finansowe (art. 19 ust. 4 ustawy).

Jak trafnie wskazał organ nadzoru, istota sprawy sprowadzała się do oceny, czy gmina władna jest przekazać powiatowi zadanie własne z zakresu dróg gminnych (art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym).

Z mocy art. 5 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym, powiat może zawierać porozumienie w sprawie prowadzenia zadań publicznych, jedynie w takim zakresie, w jakim dana jednostka lokalnego samorządu terytorialnego władna jest powierzyć własne zadania innemu podmiotowi.

W tym zaś zakresie prawidłowo wywiódł organ nadzoru, iż przepisy ustawy o samorządzie gminnym, a to art. 8 ust. 1, art. 8 ust. 2, art. 8 ust. 2a i art. 74 ust. 1, dopuszczają jedynie możliwość zawierania porozumień międzygminnych w sprawie powierzenia jednej z gmin określonych przez nie zadań publicznych. Gmina nie może powierzać wykonania takich zadań ani powiatowi, ani województwu, bo takiej podstawy nie sposób wywieść z treści art. 10 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, skoro kwestie zawierania porozumień regulują przepisy odrębne, wyżej przywołane.

Województwo nie może przejmować zadań powiatu, a powiat - zadań gminy. Natomiast gmina w drodze porozumienia może wykonywać zarówno zadania powiatu, jak i województwa - przy prawnej możliwości przekazania zadań własnych jedynie w trybie porozumienia międzygminnego.

Przy innym rozumowaniu, całkowicie zbędny byłby zapis art. 74 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.

W konsekwencji, stwierdzić też przyjdzie, iż przepis art. 19 ust. 4 ustawy o drogach publicznych nie stanowi samodzielnej i odrębnej podstawy do podejmowania uchwały przez organy stanowiące jednostki samorządu terytorialnego.

Podejmowanie uchwał w przedmiocie przejęcia bądź przekazania zadań, uregulowane jest bowiem w przepisach ustrojowych i może się odbywać jedynie na zasadach tam uregulowanych. Skoro przepis art. 74 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, stanowi wyłącznie o możliwości przekazywania zadań własnych innej gminie, rada takiej jednostki nie jest władna powierzyć zadań własnych w trybie porozumienia powiatowi, który nie jest władny przejąć zadań własnych gminy.

Źródło: Orzecznictwo NSA