Aktualności

Razem dla Rozwoju – I Kongres Partnerstw Samorządowych

Zorganizowany przez Związek Miast Polskich 2 i 3 czerwca br I Kongres Partnerstw Samorządowych „Razem dla rozwoju” towarzyszył obchodom 25-lecia odzyskania wolności. Był pierwszym tak dużym spotkaniem samorządowców, partnerów rządowych i pozarządowych.

Podczas Kongresu dyskutowano o najważniejszych problemach legislacyjnych, organizacyjnych i finansowych partnerstw samorządowych, działających na rzecz rozwoju różnych obszarów funkcjonalnych w naszym kraju.

Związek Miast Polskich wraz z kilkoma partnerami, w tym Ministerstwem Infrastruktury i Rozwoju, uczestniczy w projekcie „Budowanie kompetencji do współpracy międzysamorządowej i międzysektorowej jako narzędzi rozwoju lokalnego i regionalnego” finansowanym z Mechanizmu Finansowego EOG. Jego główną ideą i zadaniem zarazem jest wspieranie współpracy dla rozwoju. Organizatorzy poznańskiego spotkania mieli również na względzie fakt, że tematyka partnerstw samorządowych będzie miała szczególne znaczenie w pozyskiwaniu środków UE w latach 2014-2020.

O tym dlaczego warto współpracować mówił podczas Kongresu Jan Olbrycht – wybrany właśnie na 3. kadencję do Parlamentu Europejskiego, niegdyś przez dwie kadencje burmistrz Cieszyna i wiceprezes Związku Miast Polskich. Wspominał, że kiedy stanął na czele samorządu Cieszyna, zaczął najpierw zastanawiać się, jak usytuować to miasto w jego otoczeniu.

            – Zacząłem zachęcać okoliczne gminy z dawnego powiatu do poparcia idei, że razem warto działać - mówił w Poznaniu Jan Olbrycht.- Budowaliśmy zaufanie dla współpracy, której celów jeszcze wtedy nie znaliśmy. Budowanie zaufania było jednak absolutnie kluczowe. Tworzenie instytucji było rzeczą wtórną.

Gość Kongresu wspominał, że bardzo wiele na temat współpracy nauczył się w Związku Miast Polskich, gdzie spotykali się burmistrzowie i prezydenci z całej Polski, wymieniali się problemami i pogadali, a przede wszystkim myśleli w kategoriach „razem możemy więcej”.

Odniósł się do idei wielopoziomowego zarządzania. Przypomnijmy, że Zarząd ZMP na posiedzeniu 24 maja br. przyjął Kartę Wielopoziomowego Sprawowania Rządów w Europie opublikowana przez Komitet Regionów UE i zaapelował do miast członkowskich o jej podpisanie. Dzięki działaniom Komitetu Regionów Komisja Europejska uznała wielopoziomowe zarządzanie za skuteczna metodę rozwiązywania problemów rozwojowych współczesnej Europy, co ma swoje odzwierciedlenie w nowej perspektywie programowej UE na lata 2014-2020.

- Wielopoziomowe zarządzanie nie oznacza, że każdy poziom władzy publicznej działa dla siebie, osobno. Oznacza współdziałanie i partnerstwo wszystkich władz – podkreślał w Poznaniu Jan Olbrycht.- Chodzi o to, by przy pomocy pieniędzy europejskich stworzyć mechanizmy, które będą działały po latach, nawet wtedy, gdy już skończą się tzw. środki unijne.

Zabiegi o pozyskanie zewnętrznych środków, na przykład na inwestycje, to popularna motywacja zawiązywanych w ostatnich miesiącach licznych partnerstw samorządowych. Równie często jednak samorządy decydują się na współpracę zdając sobie sprawę, że razem mogą więcej osiągnąć. Przykładem takiej współpracy zawiązanej dla rozwiązania niezwykle palących problemów społecznych i gospodarczych było powołanie partnerstwa samorządowego Aglomeracja Wałbrzyska. W ciągu kilku miesięcy 23 gminy z rejonu Wałbrzycha, połączone głęboką determinacją, a czasem nawet i desperacją, połączyło swoje wysiłki, aby stawić czoła gigantycznym wyzwaniom, które na tych terenach pozostawił okres transformacji.

- Wszystkie 23 gminy wchodzące w skład naszego partnerstwa głosami radnych przyjęły wspólną uchwałę oraz w jej następstwie wszystkie dokumenty potrzebne do funkcjonowania tego swoistego związku – mówił na Kongresie w Poznaniu prezydent Wałbrzycha – lider partnerstwa – Roman Szełemej.- Świadomie nie zinstytucjonalizowaliśmy tego porozumienia. Moje doświadczenie zawodowe mówiło, że ludzie niechętnie podchodzą do wydawania pieniędzy w pierwszej kolejności na tworzenie instytucji. Założyliśmy, że niech to będzie naturalny proces, niech partnerstwo rozwija się, a być może na końcu tego procesu powstanie instytucja.

W ostatnich latach zmieniła się bardzo sytuacja społeczno-gospodarcza miast i ich otoczenia. W dodatku do niedawna mieliśmy do czynienia z kumulacją dużych unijnych programów rozwojowych. Z analiz Związku Miast Polskich wynika, że programy te były finansowane ogromnym wysiłkiem polskich samorządów. Obecnie Unia Europejska zaleca, by rozwój lokalny oprzeć o lokalne zasoby finansowe. Janusz Szewczuk, ekspert ZMP radził podczas Kongresu, by zastanowić się pilnie, jak wyglądają owe zasoby po realizacji inwestycji z poprzedniej perspektywy unijnej.

- Ogromne inwestycje, które poczyniliśmy, muszą zostać zamortyzowane – mówił w Poznaniu.- Czy mieszkańcy i samorządy są w stanie unieść wysiłek utrzymania tego, co zostało zbudowane?

Przestrzegał, że samorządy będą musiały nauczy się zarządzać swoim rozwojem w oparciu o mniejsze niż dotychczas zasoby. Zachęcał też do pochylenia się nad faktem, że dotychczasowe programy europejskie koncentrowały się na likwidowaniu najróżniejszych deficytów, a mniej na rozwoju gospodarczym.

Podczas I Kongresu Partnerstw Samorządowych podczas forów dyskusyjnych dyskutowano o problemach i potrzebach dotykających poszczególne rodzaje działających w Polsce partnerstw, a wiec porozumień prorozwojowych, związków komunalnych, stowarzyszeń JST oraz lokalnych grup działania.

Ewa Parchimowicz