Aktualności

Przykładowe błędy popełniane przy konstruowaniu statutu związku międzygminnego

W rozstrzygnięciu nadzorczych z 27 marca 2008 r. Wojewoda Lubuski wskazał na kilka elementów, które są niedopuszczalne w przypadku konstruowania statutu i organizacji związku międzygminnego, na podstawie konkretnego przykładu.

W kwestionowanym przez Wojewodę statucie związku wskazane zostały zadania związku między innymi w zakresie: rozwoju i promocji przedsiębiorczości w gminach (min. utworzenie powiatowego centrum wspierania przedsiębiorczości), oraz aktywizacji społecznej regionu (min. utworzenie powiatowego centrum wspierania organizacji pozarządowych).

Powyższe zadania, polegające na utworzeniu powiatowych jednostek organizacyjnych, nie mieszczą się w kompetencji działania gminy, a także nie znajdują oparcia w obowiązujących przepisach prawa, co oznacza, że umieszczenie ich w zakresie zadań związku międzygminnego stanowi istotne naruszenie prawa. Ponadto utworzenie otwartego katalogu zadań przekazanych przez gminę związkowi, jest niezrozumiałe i naruszające obowiązujące przepisy, gdyż zadania przekazane związkowi przez gminy stają się zadaniami własnymi związku ze wszystkimi tego prawnymi konsekwencjami.

Naruszeniem obowiązującego prawa zdaniem Wojewody było również wprowadzenie do statutu zapisów, gdzie stwierdzono, że kwestie dotyczące trybu działania organu związku, jakim jest zarząd, oraz zasad korzystania z obiektów i urządzeń związku uregulowane zostaną w odrębnych regulaminach.

Ustawodawca, mocą art. 67 ust. 2 pkt 4 i 5 w sposób jednoznaczny wskazał, że powyższe regulacje winny znaleźć się w statucie związku, który jest aktem prawa miejscowego o randze przepisów wewnątrzustrojowych. Dlatego też niedopuszczalne jest ustalenie innym aktem niż statut związku zasad korzystania z obiektów i urządzeń związku oraz trybu działania zarządu związku, np. w drodze regulaminów. Ponadto akt prawa miejscowego powinien swą podstawę prawną wywodzić wprost z przepisu powszechnie obowiązującego, a nie z innego aktu prawa miejscowego.

Kolejnym elementem uznanym przez Wojewodę za naruszenie prawa stało się wskazanie w statucie innego terminu do przedłożenia zgromadzeniu związku, budżetu związku niż wynikający z uregulowań ustawowych.

Bowiem zgodnie z art. 73a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym do gospodarki finansowej związku międzygminnego stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce finansowej gmin. Tak więc do funkcjonowania związku międzygminnego stosuje się odpowiednio art. 51-63 tejże ustawy. W obowiązujących przepisach prawa regulujących gospodarkę finansową gmin nie ma podstaw do ustalenia innych niż przewidziane ustawą terminy do przedłożenia projektu budżetu gminy i uchwalenia budżetu gminy. I tak, zgodnie z art. 52 ust. 2 ustawy, projekt budżetu wraz z informacją o stanie mienia komunalnego i objaśnieniami, wójt przedkłada radzie gminy najpóźniej do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy, natomiast zgodnie z art. 53 ust. 2 rada gminy ma prawo do uchwalenia budżetu do 31 marca. Powyższe terminy, stosownie do art. 73a ust. 1 ustawy, mają zastosowanie do trybu uchwalania planu finansowego związku międzygminnego. Wprowadzenie w drodze statutu innych terminów stanowi istotne naruszenie art. 73a ust. 1 ustawy.

Jako ostanie naruszenie prawa Wojewoda wskazał uregulowanie w kwestionowanym statucie zasady zwykłej większości przy podejmowaniu uchwał przez zgromadzenie międzygminne.

Artykuł 71 ustawy przewiduje, że uchwały zgromadzenia są podejmowane bezwzględną większością głosów statutowej liczby członków zgromadzenia. Przepis ten nie dopuszcza wyjątków od wyrażonej w nim zasady większości wymaganej do podjęcia uchwały. Statut związku nie może też dopuszczać postanowień przewidujących surowsze zasady podejmowania uchwał. Artykuł 71 ustawy ma charakter ius cogens, który nie dopuszcza możliwości jego modyfikowania nawet w statucie. Wskazane powyżej postanowienia kwestionowanego statutu przewidują inną większość głosów, dlatego też istotnie naruszają art. 71 ustawy.

Źródło: Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego z dnia 27 marca 2008 r., PN.II.AJar.0911-2-13(2)/08