Aktualności

Budowa terenowej placówki KRUS przez gminę

Przepis art. 8 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym nie może stanowić samodzielnej podstawy do podjęcia uchwały w sprawie przejęcia zadania z zakresu administracji rządowej, w następstwie zawartego w dalszej kolejności porozumienia (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 11 maja 2010 r. III SA/Lu 26/10).

Przedmiotem orzeczenia w powołanej sprawie było przejęcie przez gminę zadania publicznego od Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, mającej status centralnego organu administracji rządowej. Istotę sporu prawnego stanowi podstawa prawna do podjęcia uchwały, dotyczącej wybudowania przez jednostkęsamorządu terytorialnego terenowej siedziby KRUS, a w konsekwencji do transferu zadania publicznego.

Jako podstawa prawna uchwały zostałwskazany art. 8 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywaćrównieżna podstawie porozumienia z organami tej administracji.

Wojewoda w swej skardze trafnie ocenił typologię zadań jednostek samorządu terytorialnego, wyróżniając zadania własne oraz zadania zlecone, ponadto zwróciłuwagęna różne formy przekazania zadańz zakresu administracji rządowej. Treść art. 8ustawy o samorządzie gminnym wskazuje na dwie formy przekazywania gminom zadańz zakresu administracji rządowej: zlecenie ustawowe (ust. 1) oraz porozumienie (ust. 2).

Zaskarżona uchwała stanowi pierwszy etap w procedurze przejęcia zadania z zakresu administracji rządowej. Drugim etapem byłoby zawarcie porozumienia.

Istota sporu prawnego w niniejszej sprawie sprowadza siędo odpowiedzi na pytanie, czy art. 8 ust. 2ustawy o samorządzie gminnym stanowićmoże jedyną i wystarczającąpodstawęprawnąuchwały stanowiącej w dalszej kolejności podstawę do zawarcia porozumienia w sprawie przekazania gminie zadania z zakresu administracji rządowej.

Wojewoda w swojej skardze wychodzi ze słusznego założenia, że przedmiotem porozumienia mogąbyćtylko te zadania, do wykonywania których kompetencje ma organ, będący stroną porozumienia. W dalszej jednak części skargi Wojewoda błędnie próbuje wykazać, że przekazywane zadanie w postaci budowy placówki terenowej KRUS nie należy do zadańtego organu. Zasadnie w odpowiedzi na skargęwywodzi pełnomocnik Rady Miejskiej, że choćwprost realizacja takich inwestycji nie została wymieniona w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników, to bez wątpliwości można wywieśćz treści ustawy i aktów wykonawczych, że inwestycje w obiekty budowlane służące obsłudze ubezpieczonych należądo zadań tego organu.

W tej sytuacji podniesiony w skardze zarzut, że zadanie, o którym mowa w zaskarżonej uchwale nie mieści sięw zakresie zadań KRUS jest całkowicie chybiony.

W ocenie Sądu zasadne sąnatomiast podnoszone w skardze zarzuty, iżart. 8 ust. 2ustawy o samorządzie gminnym nie może stanowić samodzielnej podstawy do podjęcia uchwały w sprawie przejęcia zadania z zakresu administracji rządowej, w następstwie zawartego w dalszej kolejności porozumienia. W związku z zawarciem porozumienia następuje nie tylko przeniesienie zadań, ale również kompetencji służących wykonywaniu "przeniesionych" zadań. Organy gminy uzyskująnie tylko uprawnienia o charakterze organizacyjnym (faktycznym), ale przede wszystkim kompetencje administracyjne (np. prawo wydawania decyzji, postanowień, innych aktów administracyjnych). Porozumienie stanowi podstawęustalającąwłaściwość rzeczową i miejscową do wykonywania zadańpublicznych i wywiera skutki wobec wszystkich. Należy jednak zaakcentować, że art. 8 ust. 2u.s.g. stanowi wystarczającą podstawę do zawarcia porozumienia jedynie przez gminę, natomiast organ administracji rządowej powinien opieraćswoją kompetencję do zawarcia porozumienia na odrębnej podstawie, przyznającej wprost temu organowi takie upoważnienie. W związku z tym sam art. 8 ust. 2u.s.g. nie stanowi wystarczającej podstawy do skutecznego przeniesienia kompetencji organu administracji rządowej na rzecz organu gminy. Artykuł ten ma charakter ustrojowy i - podobnie jak art. 7u.s.g. - wyznacza pozycję gminy jako organu, który władny jest do zawierania porozumieńz organami administracji rządowej w zakresie wykonywania zadań publicznych.

Pogląd ten znajduje szerokie uzasadnienie w Konstytucji, w opartych na niej powszechnie akceptowanych zasadach prawa publicznego oraz przepisach szczególnych.

W świetle powyższego należy przyjąć stanowisko, że sam art. 8 ust. 2ustawy o samorządzie gminnym nie stanowi wystarczającej podstawy podjęcia uchwały, otwierającej drogę do zawarcia porozumienia w sprawie przekazania zadańz zakresu administracji rządowej. Musi istnieć jeszcze konkretny przepis prawa materialnego pozwalający organowi administracji rządowej na dokonanie takiego transferu zadańna gminę. Brak takiego przepisu uniemożliwia zawarcie porozumienia i powoduje brak należy tej podstaw prawnej dla uchwały rady gminy w sprawie przejęcia zadania z zakresu administracji rządowej, otwierającej drogę do zawarcia porozumienia.

Żaden obowiązujący przepis prawa nie upoważnia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego do przekazania gminie (lub innej jednostce samorządu terytorialnego) zadania w zakresie budowy placówki terenowej Kasy. W tej sytuacji KRUS jako centralny organ administracji rządowej nie może przekazaćtakiego zadania, a zatem gmina nie może go przejąć. W konsekwencji nie ma podstaw do przeprowadzenia procedury transferu zadania publicznego, której elementem jest zaskarżona uchwała.

Źródło: CBOSA