Aktualności

Zmiana ustawy o związkach metropolitarnych - wykonywanie zadań

Kolejna zmiana jaką wprowadza projekt ustawy o związku metropolitarnym w województwie śląskim dotyczy wykonywania zadań przez związek metropolitalny.

Ustawa o związkach metropolitalnych nie zawiera żadnych uregulowań, które umożliwią płynne przejęcie przez związek metropolitalny zadań oraz mienia, a także gwarantujących trwałość projektów zrealizowanych ze środków europejskich. Przepisy obowiązującej ustawy zakładają przeniesienie zadań gminnych i powiatowych w zakresie publicznego transportu zbiorowego na związek metropolitalny. W dacie utworzenia związku metropolitalnego, bez żadnego okresu przejściowego, gminy wchodzące w skład związku metropolitalnego utracą prawo wykonywania zadań w zakresie transportu zbiorowego (vide art. 7 ust 1a ustawy o samorządzie gminnym w brzmieniu nadanym ustawą o związkach metropolitalnych). W konsekwencji prawną zdolność wykonywania tych zadań utracą również podmioty, którym gminy powierzyły te zadania do realizacji. W aglomeracji górnośląskiej zadania te są realizowane przez Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (KZKGOP) oraz inne podmioty o różnym statusie prawnym (jednostka budżetowa, sp. z o.o. związek międzygminny). Brak wskazanych na wstępie regulacji uniemożliwia zapewnienie niezakłóconej ciągłości publicznego transportu zbiorowego na obszarze metropolii.

W projekcie ustawy proponuje się dwukrotne wydłużenie okresu „organizacyjnego” związku metropolitalnego do jednego roku. Związek metropolitalny będzie tworzony z dniem 1 stycznia. Realizacja zadań publicznych i uzyskiwanie dochodów przez związek będzie następować z dniem 1 stycznia roku następującego po utworzeniu związku. W tym okresie związek nie będzie pozbawiał gmin możliwości wykonywania zadań publicznych. Jednocześnie projekt przewiduje przepisy, które umożliwiają przejęcie na rzecz związku metropolitalnego, za zgodą zainteresowanych gmin, spółek prawa handlowego oraz jednostek budżetowych realizujących zadania publiczne, o ile przedmiot ich działalności jest związany z realizacją zadań związku. Podobne rozwiązanie przewidziano w odniesieniu do związków międzygminnych. Ze względu jednak na ich specyfikę organizacyjną proponuje się możliwość przeniesienia –za obopólną zgodą - na związek metropolitalny wszelkich praw i obowiązków związku międzygminnego. Zbycie akcji lub udziałów, przekształcenie jednostki budżetowej lub samorządowego zakładu budżetowego oraz przeniesienie na związek metropolitalny praw i obowiązków związku międzygminnego, będzie następować ze skutkiem na dzień 1 stycznia roku następującego po utworzeniu związku metropolitalnego. Dodatkowo związek metropolitalny w odniesieniu do gmin-członków związku międzygminnego, niewchodzących w skład związku metropolitalnego, będzie wykonywał zadania publiczne w okresie 3 miesięcy począwszy od daty przejęcia praw i obowiązków związku międzygminnego. Po tym okresie wykonywanie zadań na rzecz tych gmin będzie możliwe na podstawie porozumienia. Przedmiotowe rozwiązania gwarantują ciągłość wykonywania zadań publicznych na obszarze związku metropolitalnego oraz poza nim.

We wskazanym okresie „organizacyjnym” związek będzie uzyskiwał 20% dochodów co jest związane z koniecznością zagwarantowania środków na przygotowanie organizacyjne, prawne i materialne związku do rozpoczęcia działalności. Zrezygnowano tym samym z przepisów, które zakładały, że to wojewoda wyposaży związek w mienie. Ich istotnym mankamentem było nie wskazanie źródeł finansowania tego zdania wojewody.

Zasadnym jest oddanie zainteresowanym samorządom większego wpływu na proces organizacji związku metropolitalnego. Dlatego pełnomocnik do spraw utworzenia związku metropolitalnego będzie wyznaczany spośród wójtów (burmistrzów lub prezydentów miast) gmin, których obszar obejmuje związek metropolitalny.