Aktualności

Samodzielność uchwałodawcza gminy i związku międzygminnego

Organ stanowiący danej gminy nie może decydować o utracie mocy uchwał innych jednostek samorządu terytorialnego, w tym związków międzygminnych.

 Stan faktyczny sprawy, rozpatrywanej przez Regionalną Izbę Obrachunkową 2 października 2013 r., na gruncie którego padła powyższa teza był następujący:

Rada Miasta powołując się na przepisy art. 6n ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach określiła wzory deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Rozpatrując powyższą uchwałę Regionalna Izba Obrachunkowa stwierdziła, że Rada Miasta podjęła przedmiotową uchwałę w związku z wcześniejszym podjęciem uchwały w sprawie wystąpienia Gminy Luboń ze Związku Międzygminnego i koniecznością zapewnienia właściwego funkcjonowania nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie Miasta.

W § 3 badanej uchwały Rada Miasta postanowiła, że traci moc uchwała Zgromadzenia Związku Międzygminnego w sprawie metody ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ustalenia stawki tej opłaty oraz stawki opłaty za pojemnik o określonej pojemności w zakresie, w jakim obowiązywała na terenie tego Miasta.

Odnosząc się do zapisów § 3 badanej uchwały Kolegium Izby wskazało, że podstawową zasadą odnoszącą się do jednostek samorządu terytorialnego, w tym związków międzygminnych, zapisaną w art. 4 ust. 2 Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego i znajdującą swoje odwzorowanie w łącznej interpretacji art. 16 ust. 2 i art. 165 Konstytucji RP, jest zasada ich samodzielności.

Zgodnie z tą zasadą społeczności lokalne - w zakresie określonym prawem - mają pełną swobodę działania w każdej sprawie, która nie jest wyłączona z ich kompetencji lub nie wchodzi w zakres kompetencji innych organów władzy.

Samodzielność gminy jak i związku międzygminnego oznacza, że w granicach wynikających z ustaw, ani gmina ani związek międzygminny nie są podporządkowane czyjejkolwiek woli oraz - że w tych granicach - podejmują czynności prawne i faktyczne, kierując się własną wolą. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego podkreśla się, że samorząd terytorialny oznacza strukturę, której przysługuje przymiot samodzielności w stosunku do innych struktur władzy.

W związku z powyższym organ stanowiący danej gminy nie może decydować o utracie mocy uchwał innych jednostek samorządu terytorialnego, w tym związków międzygminnych. Takich uprawnień temu organowi nie daje bowiem żaden przepis prawa rangi ustawowej. Decyzja w tym zakresie należy wyłącznie do organu stanowiącego tej jednostki, która taki dokument uchwaliła. W art. 65 ustawy o samorządzie gminnym zapisano, że związek międzygminny wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, ma więc samodzielność w zakresie realizacji tych zadań, w czym pomocne mu jest posiadanie osobowości prawnej.

Źródło: Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z dnia 2 października 2013 r., 20/1112/2013